Verhoogd cholesterol

Cholesterol is een vetachtige stof die onmisbaar is voor het goed functioneren van het menselijk lichaam. Cholesterol wordt gebruikt als bouwstof voor de cellen en voor het maken van andere stoffen zoals hormonen en galzuren. In bijna alles wat we eten is cholesterol aanwezig: zowel in dierlijk, als in plantaardig materiaal. Het overgrote deel van ons cholesterol wordt echter door ons lichaam zelf gemaakt. Dit gebeurt in de lever.

Verhoogd cholesterol

Cholesterol is een vetachtige stof die niet in water oplosbaar is. Door de lever geproduceerde galachtige stoffen bewerken de vetachtige stoffen zodanig, dat de darmwand ze kan opnemen. Via het bloed worden ze vervolgens door het lichaam verspreid. Onder normale omstandigheden is er een evenwicht tussen de hoeveelheden vet en cholesterol die door de lever worden opgenomen en afgegeven. De lever kan dit evenwicht zelf regelen. Dit mechanisme is gevoelig voor de (verzadigde) vetten in de voeding. Ook kan het evenwicht worden verstoord wanneer iemand aan bijvoorbeeld suikerziekte lijdt.

Cholesterol in voeding
We onderscheiden drie soorten vetten: triglyceriden, sterolen en fosfolipiden. Het meeste van wat wij vet noemen (bijvoorbeeld een randje vet aan een stukje vlees) valt in de groep die wordt aangeduid met de chemische naam triglyceriden. We kennen verzadigde vetzuren (bijvoorbeeld in spek en boter), enkelvoudig onverzadigde vetzuren (bijvoorbeeld in olijfolie) en meervoudig onverzadigde vetzuren (bijvoorbeeld linolzuur en in vis als zalm en haring). In de groep sterolen is cholesterol de belangrijkste vertegenwoordiger. Sterolen komen onder andere voor in eidooiers. Fosfolipiden zijn vetachtige stoffen zoals lecithine. Ze zijn van belang voor de hersenen en zenuwen.

De verzadigde vetzuren in onze voeding hebben een cholesterol verhogend effect. De onverzadigde vetzuren verlagen juist het cholesterolgehalte van het bloed. Er moet worden gestreefd naar een evenredige verdeling van verzadigde en enkelvoudig en meervoudig onverzadigde vetzuren.

Verhoogd cholesterolgehalte
Bij meer dan de helft van de bevolking heeft het bloed een te hoog cholesterol- of vetgehalte. Onze leefstijl en ons voedingspatroon zijn vaak de oorzaak. Ook erfelijke factoren en bepaalde ziekten kunnen een rol spelen. Een hoog cholesterolgehalte kan leiden tot hart- en vaatziekten. Daarnaast verhoogt het de kans op een leverontsteking.

Cholesterol wordt in het bloed gebonden aan verschillende eiwitten zoals LDL (lage dichtheids lipoproteïne) en HDL (hoge dichtsheids lipoproteïne). Deze eiwitten hebben een verschillende functie.

• HDL is het ‘goede’ cholesterol; het neemt cholesterol op uit de vaatwand en vervoert dit naar de lever.
• LDL is het ‘slechte’ cholesterol; het kan cholesterol laten ophopen in de vaatwand. Deze ophoping kan leiden tot een vernauwing en uiteindelijk afsluiting van de bloedvaten. Dit leidt tot zuurstofgebrek bij de organen. Hierdoor kunnen hart- en vaatziekten ontstaan.

Het cholesterolgehalte van het bloed kan op verschillende manieren worden bepaald. Daarbij is van zeer groot belang dat de verhouding tussen LDL en HDL wordt gemeten. Alleen de waarde van het totaal cholesterol geeft te weinig informatie om er conclusies aan te verbinden.

Oorzaken
De oorzaken van een hoog cholesterolgehalte zijn divers.

• Een hoog cholesterolgehalte komt voor bij mensen die last van overgewicht hebben  of die te vet eten.
• Een erfelijke stoornis kan de oorzaak zijn. Er zijn verschillende vormen van erfelijke stoornissen zoals familiaire hypercholesterolemie (FH) en familiair gecombineerde hyperlipidemie (FCH). Al op jonge leeftijd kunnen de cholesterolwaarden flink verhoogd zijn. Hart- en vaatziekten kunnen op zeer jonge leeftijd voorkomen.
• Een te traag werkende schildklier, suikerziekte en sommige nier- en leverziekten kunnen het cholesterolgehalte verhogen.

Risicofactoren
Er zijn verschillende risicofactoren die net als een verhoogd cholesterolgehalte, de kans op hart- en vaatziekten vergroten. De risicofactoren versterken elkaar. Een combinatie van risicofactoren kan de kans op hart- en vaatziekten tot wel tien keer of meer vergroten. Sommige risicofactoren zijn vermijdbaar, anderen zijn moeilijker onder controle te krijgen.

Roken beschadigt de wanden van de bloedvaten, waardoor LDL cholesterol de vaatwand kan binnendringen en de bloedvaten sneller dichtslibben. Een verhoogde bloeddruk beschadigt de bloedvaten en verhoogt de kans op het dichtslibben ervan. Langdurige stress kan indirect bijdragen tot het krijgen van hart- en vaatziekten. Vaak is het voor een deel te wijten aan de leefstijl die stress met zich meebrengt: veel roken en drinken (alcohol), slecht eten en weinig beweging. Overgewicht is een risicofactor die met name het gevolg is van de leefstijl in onze westerse wereld. Overmatig alcoholgebruik kan ook tot overgewicht leiden. Te weinig lichaamsbeweging kan in combinatie met één van de risicofactoren ook leiden tot hart- en vaatziekten

De volgende keer zullen we op dit onderwerp terugkomen en bekijken wat we zelf aan een verhoogd cholesterol kunnen doen.

Voor nu alvast prettige feestdagen en een voorspoedig 2020 gewenst!

Tot de volgende keer,

Jack JF Naus, apotheker Alphega apotheek Nederweert
Kerkstraat 42, 6031 CH Nederweert
T. 0495-632696,
E. info@apotheeknederweert.nl,
W. www.apotheeknederweert.nl

Op werkdagen van 08.30-18.30 uur geopend en op zaterdag van 10.00-14.00 uur!
Bezoek ons ook op Facebook: www.facebook.com/apotheeknederweert