Tijdreis: Toren in de steigers

De vergelijking van het oude en nieuwe straatbeeld is een mengeling van nostalgie, herinnering, spijt en herkenning. Voor deze aflevering van ‘Tijdreis’ ging onze vaste fotograaf Ton Frenken weer voor u op pad. Alfons Bruekers nam een duik in het archief van de Stichting Geschiedschrijving Nederweert en leverde een oude foto en het bijbehorende verhaal.

Gesteggel
De oude foto is gemaakt door Jan Biezenaar in 1948. De Sint Lambertustoren is ingepakt in een corset van steigerpalen. De restauratie, vanwege de gedeeltelijke verwoesting bij de bevrijding van Nederweert in 1944, is in volle gang. Dat had nog heel wat voeten in aarde, want behalve gebrek aan financiën was er veel gesteggel over de manier van restaureren en vooral over wie de rekening zou moeten betalen: kerkbestuur of gemeentebestuur. Uiteindelijk was dat het gemeentebestuur, omdat dat de formele eigenaar van de toren is. Toen die spreekwoordelijke kogel eenmaal door de kerk was, ging het snel.

Ambachtelijkheid
Onze Nederweerter aannemer Scheijven heeft toen, met grote ambachtelijkheid, schaarste aan materialen en veel primitievere hulpmiddelen dan tegenwoordig, een magnifiek staaltje van haar kunnen laten zien. Dat is te zien op de oude foto. Zoals de houten steigerpalen die met wat ik maar even ‘padvindersknopen’ noem aan elkaar gebonden waren. En de arbo-wet moest toen ook nog uitgevonden worden.

Twaalf restauraties
De eerste steen van de toren werd gelegd in juli 1467. Dat betekent dat de toren inmiddels 552 jaar oud is, hoewel de voltooiïng een heel tijdje geduurd heeft. Maar liefst vier generaties lang is er aan gebouwd. Eigenlijk bedoeld als verdedigingstoren voor de gemeenschap in tijden van nood, met de kerk ernaast. In zijn geschiedenis is hij ook enkele keren daadwerkelijk belegerd geweest, zoals door de Weertenaren in 1547 en de Duitse bezetter in 1944. Drie keer werd de toren gedeeltelijk verwoest; in 1592 en 1659 door brand en in de laatste oorlog door hevige artillerie- en raketbeschietingen. In zijn geschiedenis onderging hij twaalf kleine en grote restauraties, waarvan de laatste vijf in 1922, 1948, 1983, 1994 en 2009. En natuurlijk anno 2019, want de toren staat momenteel weer in de steigers zoals we dagelijks kunnen zien.

Icoon
De toren is het grootste en meest zichtbare monument van Nederweert. De betekenis van de toren is groot en heeft veel dimensies want het is een icoon. De ‘stoere wachter aan de rand van de Peel’. Toevluchtsoord en schuilplek voor de bevolking. Tijdsaanduiding en oproeper voor rouw en trouw. Maar ook een wegwijzer en herkenningspunt, een gevoel van thuiskomen, komende vanaf de A2 op de terugweg van vacantie. Letterlijk en figuurlijk het hart van de gemeenschap en symbool voor veerkracht en doorzettingsvermogen van 22 generaties Nederweertenaren die de toren hebben gekoesterd, bewaard en gerestaureerd, tot de dag van vandaag. Eind van dit jaar is de restauratie onder leiding van gemeentelijk projectleider John Metselaars klaar en moet de toren er weer een paar decennia tegen kunnen.

Alfons Bruekers
Stichting Geschiedschrijving Nederweert

[image-comparator title=”Toren in de steigers” left=”https://www.nederweert24.nl/wp-content/uploads/2019/08/toren-in-de-steigers-oud.jpg” right=”https://www.nederweert24.nl/wp-content/uploads/2019/08/toren-in-de-steigers-nieuw.jpg” width=”100%” classes=”hover”][/image-comparator]