Tijdreis: Staat

De vergelijking van het oude en nieuwe straatbeeld is een mengeling van nostalgie, herinnering, spijt en herkenning. Voor deze aflevering van ‘Tijdreis’ trotseerde onze vaste Tijdreis-fotograaf Ton Frenken het gure herfstweer om voor u op pad te gaan. Alfons Bruekers bleef binnenshuis, nam een duik in het archief van de Stichting Geschiedschrijving Nederweert en leverde een oude foto en het bijbehorende verhaal.

Veilig
Halfverhard wegdek. Bokpalen van de bovengrondse electriciteitsvoorziening. Een pittoreske kapel en door hagen en struiken omzoomde straat. Zo zag de buurtschap Staat er precies 60 jaar geleden nog uit. De foto dateert uit 1948 en is gemaakt door Jef Kirkels. Met de kinderwagen midden op straat lopen kon toen nog veilig. We zien drie generaties: moeder Wies Kirkels met dochter Alda en de pasgeboren Mieke in de kinderwagen, vergezeld door oma.

Leerlooierij
Het enige huis dat in de vergelijking van oud en nieuw de onveranderlijke factor is, is dat met de Engelse dakkap aan de rechter straatzijde. Het werd gebouwd in 1930 door P. Verscharen (‘Bloks Pier’). In de Franse Tijd stonden daar de leerlooierij en zadelmakerij van Winckels, destijds een van de rijkste bewoners van Staat.

Zeldzaam
Op de achtergrond is de fraaie St. Luciakapel zichtbaar. Gesticht in het midden van de 18e eeuw, vermoedelijk op initiatief van Maria Lucia de Haes, dochter van de schout. De kapel was erg populair in Nederweert en dat zal de verklaring zijn voor het feit dat de op zich vrij zeldzame meisjevoornaam Lucia (‘Si-j’ in het dialect) in Nederweert vrij veel voorkwam. Toen de beruchte Rode loop-epidemie (een besmetting door bloeddiarree) van 1811 hier zeer veel slachtoffers eiste, was de kapel een veelbezocht bedevaartsoord. De devotie was toen al diepgeworteld, het hygiënisch besef kwam pas honderd jaar later.

[image-comparator left=”https://www.nederweert24.nl/wp-content/uploads/2018/12/staat-oud.jpg” right=”https://www.nederweert24.nl/wp-content/uploads/2018/12/staat-nieuw.jpg” width=”100%” classes=”hover”][/image-comparator]

Meisjes
In de jaren 1889-1891 werd het inmiddels bouwvallige kapelletje vervangen door een eigentijds neogotisch gebouw. Dat werd ingewijd op 8 september 1891. Het eikenhouten beeld van St. Lucia werd eerst in de St. Lambertuskerk gezegend en daarna in processie door de meisjes van Staat naar de nieuwe kapel gedragen. De fanfare en een koor luisterden de plechtigheden op en pastoor Meeuwissen schreef er in de parochiekroniek een trots verslag over.

Bloementapijt
De kapel was jarenlang rustplaats tijdens de sacramentsprocessie waarbij de weg Staat dan één groot bloementapijt was. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de kapel licht beschadigd door granaatontploffingen. Het definitieve einde – zoals voor zovele fraaie Nederweerter kapellen – viel in 1959. Sloop volgde en het St. Luciabeeld werd teruggeplaatst in de kerk. Daar staat zij met weemoed terug te denken aan haar oude standplaats Staat.

Alfons Bruekers
Stichting Geschiedschrijving Nederweert