De vergelijking van het oude en nieuwe straatbeeld is een mengeling van nostalgie, herinnering, spijt en herkenning. Voor deze aflevering van ‘Tijdreis’ ging onze vaste fotograaf Ton Frenken weer voor u op pad. Alfons Bruekers nam een duik in het archief van de Stichting Geschiedschrijving Nederweert en leverde een oude foto en het bijbehorende verhaal.
Constante factor
Zelden zijn de verschillen tussen oud en nieuw zo groot als het geval is bij de foto’s van deze keer. Alleen de toren van de St. Lambertuskerk lijkt de enige constante factor te zijn. De oude foto is eigenlijk nog niet eens zó oud. Jef Kirkels maakte die foto van het dorp kort na de Tweede Wereldoorlog. De datering is zelfs met precisie vast te stellen, want de kerk en toren zijn reeds gerestaureerd van de oorlogsschade. Dus is de foto van na 1948. Tegelijkertijd zijn de nieuwe wijzerplaten in de spits nog niet aangebracht (en dat werk was voltooid in de zomer van 1949). Aldus redenerend is de foto dus gemaakt in het voorjaar van 1949.
[image-comparator title=”De Houtmolen Nederweert” left=”https://www.nederweert24.nl/wp-content/uploads/2018/02/houtmolen-oud.jpg” right=”https://www.nederweert24.nl/wp-content/uploads/2018/02/houtmolen-nieuw.jpg” width=”100%” classes=”hover”][/image-comparator]
Noviteit
De foto toont ons de voormalige Weertersteeg, de huidige Paulus Holtenstraat, en is vervaardigd op de plek waar deze de Loverstraat kruist. Dominant element in het dorpsbeeld is de grote loods van boomkwekerij Saes. Pontificaal staat de voerman (wie is hij?) met zijn 1 PK in de kwekerij. Rechts daarachter, met de witte gevels, het grote historische complex van ‘De Houtmolen’. Op deze plek stichtte Mathieu Coumans rond 1794 een windhoutzaagmolen, die vanuit Rotterdam naar Nederweert werd geëxporteerd. Door Coumans werden boomstammen verzaagd tot balken, kepers en planken voor de woningbouw. De start van deze voor Nederweert noviteit was bijzonder ongelukkig doordat al meteen na ingebruikname het zoontje van de molenaar (‘een veelbelovend kind’, zo meldt zijn overlijdensbericht) verongelukte door het geweld van de molenwieken.
Majestueus
Behalve een houtzaagmolen had Coumans er ook een jeneverstokerij en fungeerde het huis als halteplaats voor de lokale nachtwacht, die tijdens de donkere uren moest toezien op veiligheid en rust in het dorp. De plannen uit 1850 om windkracht te vervangen door een stoommachine vonden geen doorgang, en in 1890 werden de laatste restanten van de houtzaagmolen afgebroken. Die molen moet een majestueus zicht zijn geweest, zo gelegen langs wat lange tijd de enige verbindingsweg tussen Weert en Nederweert was en daarom niet voor niets de Weertersteeg heette.
Hekelaar
Van 1905 tot 1911 was ‘De Houtmolen’ het woonhuis van Herman Maas, de geroemde en verguisde onderwijzer en romanschrijver die zich in Nederweert bij het gemeentebestuur en de Kerk buitengewoon onpopulair maakte door zijn onverholen kritiek op de sociale misstanden van die tijd. Uiteindelijk werd Maas door een trucje weggepest, maar zijn reputatie als ‘Groot hekelaar van kleine potentaten’ steeg tot landelijke hoogte.
Muziekfeesten
Na Herman Maas werd de hoeve het domicilie van houthandelaar Fons Timmermans en zelfs was er in de jaren dertig een voorloper van de huidige openbare bibliotheek gevestigd. Harmonie St. Joseph hield in 1941 in de boomgaard van ’De Houtmolen’ (toen bewoond door de familie Vaessen) zeer bekende muziekfeesten. In de vijftiger jaren werd het complex bewoond door T. Meevis (‘Thueëm) en Wim Mertens. In 1960 volgde aankoop door de gemeente en zoiets was meestal geen goed teken want kort daarop volgde ook hier afbraak. Zoals in veel meer gevallen ging daarmee niet alleen een stukje historie maar ook een zeer beeldbepalend bouwwerk voor eeuwig verloren. Een van de fraaie lindenbomen van ‘De Houtmolen’ heeft nog tot in de jaren zeventig de kaalslag overleefd maar legde uiteindelijk ook het loodje. Een straatnaam is het enige dat nog herinnert aan de houtmolen van destijds.
Alfons Bruekers
Stichting Geschiedschrijving Nederweert
Bezoek ons ook op Facebook @Nederweertsverleden
Er zijn nog geen reacties geplaatst.