De vergelijking van het oude en nieuwe straatbeeld is een mengeling van nostalgie, herinnering, spijt en herkenning. Voor deze aflevering stelde onze vaste fotograaf Ton Frenken zich op bij een bekend plekje op Budschop. Alfons Bruekers zocht er een oude foto bij en dook in de geschiedenis.
Op de plaats van het woonhuis op de foto stichtte Antonius Mertens rond 1811 een huis voor de molenaar van de vlakbij gelegen standaardmolen ‘St. Rochus’. In 1871 gingen zowel molen als molenhuis over in handen van de familie Trouwen. Bij de kanaalwerkzaamheden en de afbraak van de oude sluis in de jaren ’20 viel de fraaie windmolen ten prooi aan de slopershamer. Het molenhuis werd in 1927 gekocht door Oscar Cox die er een smederij annex winkel in ijzerwaren en huishoudelijke artikelen oprichtte. De zaken gingen goed en dus liet hij het oude molenaarshuis in 1933 afbreken om vervangen te worden door de nieuwbouw op de foto. Vermoedelijk zien we Oscar en zijn echtgenote op de foto uit de jaren ’30. Zijn nakomeling Henk Cox richtte daar in 1979 Cox Antique op.
Bedien het schuifje en vergelijk oud en nieuw. Wat roept dat alles bij u op? Laat het ons weten.
Droevig contrast
Ja, en dan natuurlijk de St. Rochuskapel, fraai te zien op de oude foto. Zij werd gesticht in 1644, toen Nederweert geteisterd werd door een pestepidemie. Vandaar ook de toewijding aan St. Rochus, die aanbeden werd tegen besmettelijke ziekten. Het was méér dan een kapel en eigenlijk een mini-kerk, waar ook de mis werd opgedragen en waar bedevaartgangers van heinde en verre naar toe kwamen. Toen Weert en Nederweert in 1857 geteisterd werden door een van de laatste cholera-epidemieën die wij hier gekend hebben, stonden buiten bij de kapel honderden mensen luidkeels en hartverscheurend te bidden. Net als overigens bij de Spaanse Griep in 1918, die ook in Nederweert veel slachtoffers eiste.
In 1894 werd de oude kapel afgebroken en vervangen door het exemplaar op de foto. Bij het door het Nederlandse leger opblazen van de brug Aan Vijftien in mei 1940, liep de kapel zware schade op en werden de misdiensten verplaatst naar de St. Lambertuskerk. Daarmee verloor zij allengs haar functie en was het begin van het einde langzaam ingezet. Door het voortvarende gemeentebestuur uit de jaren vijftig werd de sloophamer vrij losjes gehanteerd. De meeste Nederweerter kapellen werden in korte tijd afgebroken en aan dat lot ontkwam ook de St. Rochuskapel niet. In 1958 verdween zij uit het straatbeeld.
Het aanbeden St. Rochusbeeld werd later overgebracht naar de nieuwe kerk van Budschop. Het pittoreske torenruitertje van de kapel bleef bewaard en heeft nog lang in de tuin van buurman Cox gestaan. Treurend om het verlies van het dorpschoon in wat ooit een van de mooiste plekjes van Nederweert was. Wat overbleef is een holle tand in het straatbeeld en een droevig contrast tussen oud en nieuw.
Alfons Bruekers
