De vergelijking van het oude en nieuwe straatbeeld is een mengeling van nostalgie, herinnering, spijt en herkenning. Voor deze aflevering van ‘Tijdreis’ ging onze vaste fotograaf Ton Frenken weer voor u op pad. De Rijksweg-Zuid is dit maal het toneel van handeling. Alfons Bruekers nam een duik in het archief van de Stichting Geschiedschrijving Nederweert en leverde een oude foto en het bijbehorende verhaal.
Kanaalhaven
De oude foto is een winters tafereeltje, gefotografeerd vanaf Brug Vijftien richting Weert. De foto is in 1942 gemaakt door Cees Roggeveen, verzetsman in Nederweert tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dat de rij huizen op de foto zo ver weg neigt van de rijbaan heeft een historische reden. Ooit lag hier de Nederweerter kanaalhaven of Bassin, waar schepen uit de Zuid-Willemsvaart konden afmeren om beladen of gelost te worden. De haven was gegraven in 1825 en was samen met de aanleg van de Brugstraat en de brug over het kanaal bedoeld om een impuls te geven aan de economische ontwikkeling van de kern van Nederweert. Dat was te danken aan de initiatiefrijke burgemeester Adriaan Vullers van Nederweert. Op het gebied van bedrijvigheid en infrastructuur was hij een burgemeester met leiderschap en ondernemerskwaliteiten. Kwaliteiten die met uitzondering van een enkele na-oorlogse burgemeester eigenlijk zelden meer geëvenaard zijn geworden.
Na de verplaatsing van de oude Sluis Vijftien omstreeks 1922 zakte het kanaalwaterpeil ter plaatse enkele meters. De haven had toen geen functie meer en werd gedempt. Veel van de bedrijvigheid, zoals de overslag van steenkool, hout en veevoer bleef bestaan. Overslag vond toen plaats bij wat ‘De Lossing’ ging heten.
Taxibedrijf
Het eerste huis aan de rechterzijde werd bewoond door Jan van Loon, afkomstig uit Steenbergen. Hij was scheepsjager van beroep (dat is nog eens wat je noemt een oud ambacht…). Hij huwde met de Nederweerter bakkersweduwe Joanna Boekhorst-van Lierop en bouwde in 1923 aan het bassin een nieuw huis met garage en tankstation. Jan had een van de eerste auto’s in Nederweert en runde een voor die tijd zeer bekend taxibedrijf. In de fronttijd van de Tweede Wereldoorlog (oktober 1944) werd Jan tijdens het voederen van zijn konijnen gedood door een granaatinslag. Bij de wederopbouw van het pand verdween de karakteristieke ‘Engelse dakkap’ en werd deze vervangen door een zadeldak. In 1964 werd de zaak overgenomen door de zeker niet minder bekende garagehouder Duijts. Vanaf die tijd herinnert menigeen zich ook de bushalte die zich op de voorgrond op de foto bevond.
Postkantoor
Daarachter het huis van Sjra Teunissen dat gebouwd werd in 1932. Een markant en typisch jaren ’30-huis met pyramidaal dak en in een stijl die tegenwoordig weer heel populair is. Sjra was directeur en kantoorhouder van het PTT-postkantoor en in die tijd was het nog zo dat de kantoorhouder zelf voor kantoorruimte moest zorgen, die zich dus ook bij dit huis bevond. In 1962 was Harrie Verreusel hier nog heel even kantoorhouder, waarna het postkantoor korte tijd werd bedreven vanuit de nabijgelegen Boerenbond in afwachting van het nieuw te bouwen postkantoor aan de Pastorieweg. Ook fenomenen als PTT-kantoorhouder en postkantoor zijn tegenwoordig uitstervende begrippen geworden.
Tempels Toon
Achter het huis van Sjra Teunissen is het 20-er jarenhuis van het echtpaar Peulen-Emonts te zien en helemaal achteraan zien we de geveltop van het eveneens nog bestaande statige pand dat we nog kennen als Hotel van Nieuwenhoven. Een eeuw geleden gebouwd door handelaar en ‘koopman in steenkolen en hout’ Antoon van den Boom (bijgenaamd ‘Tempels Toon’) en vanaf 1985 het domein van André van Nieuwenhoven.
Alfons Bruekers
Stichting Geschiedschrijving Nederweert
